“Muốn ăn bún, bánh thì về Ô Sa”
Nghề bún ở làng Ô Sa, xã Quảng Vinh (Quảng Điền, Thừa Thiên - Huế) xuất hiện vào khoảng thế kỷ XV và gắn chặt với đời sống văn hóa của người dân nơi đây. Hiện, làng bún này đã khẳng định được tên tuổi của mình, điều này được chứng minh qua câu truyền khẩu của người dân trong vùng “Muốn ăn bún, bánh thì về Ô Sa”.
Giờ đây, với việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào quá trình sản xuất, nghề bún, bánh Ô Sa đã đỡ vất vả hơn. Số lượng và chất lượng sản phẩm nhờ đó được nâng lên. Bình quân, mỗi ngày có nhà làm ra cả chục tạ bún, cao gấp hàng chục lần so với trước đây, thu nhập từ nghề bún, bánh chiếm hơn 60% tổng thu nhập của làng.
Được biết, trên địa bàn xã Quảng Vinh có 38 hộ sản xuất bún, trong đó có 9 hộ đã đầu tư máy sản xuất bún liên hoàn, 26 hộ sản xuất thủ công, 3 hộ đang xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn thực hành tốt (GMP); trung bình sản xuất ra thị trường khoảng 400-600kg bún mỗi ngày. Để hướng tới nâng cao chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn, năm 2014, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Quảng Vinh được Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ thực hiện xác lập NHTT sản phẩm làng nghề bún, bánh Ô Sa và NHTT được Cục Sở hữu trí tuệ bảo hộ.
Buổi bàn giao nhãn mác, bao bì và máy hàn túi ni-lông cho các cơ sở sản xuất bún Ô Sa tại UBND xã Quảng Vinh
Dù vậy, quy mô sản xuất bún theo hộ gia đình, công suất nhỏ vẫn chưa đáp ứng nhu cầu thị trường. Hơn nữa, việc đầu tư trang thiết bị và các tiêu chuẩn khác đáp ứng NHTT có giá thành cao khiến cho nhiều cơ sở chưa thể đáp ứng, điều này dẫn đến chất lượng sản phẩm không đồng đều. Để giải quyết các vấn đề trên, Trung tâm Thông tin và ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ đã thực hiện đề tài “Quản lý và phát triển NHTT cho sản phẩm bún Ô Sa".
Ông Trương Phước Hiếu, thành viên nhóm đề tài thông tin, qua kết quả điều tra, 100% CSSX đã biết đến thông tin NHTT bún Ô Sa đã được Cục Sở hữu trí tuệ bảo hộ; tuy nhiên, các CSSX này chưa biết tác dụng và lợi ích thật sự của NHTT, do vậy, khi tiến hành khảo sát, 100% CSSX đều không sử dụng nhãn mác bao bì sản phẩm trong quá trình sản xuất và giao dịch sản phẩm.
Ban hành và áp dụng bộ tiêu chuẩn cơ sở
Đến nay, đơn vị chủ trì đề tài đã phối hợp với UBND xã Quảng Vinh tiến hành đánh giá triển khai sử dụng NHTT bún Ô Sa cho 3 CSSX trên địa bàn đang áp dụng tiêu chuẩn GMP; tổ chức thiết kế và in 18.000 bao bì nhãn mác theo các loại và 3 máy hàn bao bì. Các bao bì chứa sản phẩm bún có nguồn gốc từ nhựa tổng hợp HDPE, phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) đối với bao bì, dụng cụ bằng nhựa tổng hợp. Sau khi đã được hỗ trợ các thiết bị máy móc và bao bì sản phẩm, tất cả các CSSX đều triển khai niêm yết thông tin sản phẩm và logo NHTT trên các bao bì.
Một cơ sở sản xuất bún tại làng Ô Sa được gắn nhãn mác NHTT Làng nghề bún, bánh Ô Sa
Ngoài ra, đơn vị chủ trì đề tài phối hợp với các đơn vị thuê khoán tiến hành xây dựng 3 bộ tiêu chuẩn cơ sở cho 3 hộ sản xuất nói trên. Bộ tiêu chuẩn xác định rõ các giới hạn vi sinh vật trong bún được sản xuất phù hợp với quy định giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hóa học trong thực phẩm. Theo đó, sợi bún có trạng thái dai vừa phải, không cứng, không nát, màu sắc trong suốt, không màu, không mùi, không vị, nguyên liệu 100% từ bột gạo. Khu vực nhà xưởng, thiết bị, dụng cụ sản xuất luôn thông thoáng, thường xuyên được kiểm tra định kỳ và vệ sinh sạch sẽ hằng ngày, đảm bảo ATVSTP.
Theo ông Hồ Tịnh Ân, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Vinh, sản phẩm bún Ô Sa đã lấy lại được lòng tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm, tạo lợi thế cạnh tranh và làm gia tăng giá trị khối tài sản vô hình của doanh nghiệp, người dân trong vùng có được hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương.
Dù vẫn còn nhiều trở ngại trong việc quản lý và phát triển NHTT của làng bún Ô Sa, đặc biệt là việc nâng cao nhận thức của người dân với vấn đề này. Tuy nhiên, từ những những hướng đi và thành tựu ban đầu đã có được, tin rằng, nghề làm bún, bánh ở làng Ô Sa sẽ phát triển hơn nữa.
Theo Văn Nghĩa/kinhtenongthon.vn