Tại sao lại sử dụng phụ gia thực phẩm?
Chế biến thực phẩm tại gia đình (home cooked food) đúng cách luôn là cách tốt nhất (chất lượng và an toàn). Nhưng ngày nay, đặc biệt ở các nước công nghiệp việc nấu ăn hàng ngày tại nhà là rất khó vì thời gian eo hẹp. Vì vậy, việc chế biến thực phẩm ở qui mô lớn là cần thiết để cung cấp cho các siêu thị, các cửa hàng bán đồ ăn sẵn, hoặc các cửa hàng ăn nhanh... Điều này đòi hỏi thực phẩm chế biến sẵn phải đáp ứng được yêu cầu duy trì chất lượng ở mức cao nhất trong một thời gian dài. Để đáp ứng những yêu cầu này, phụ gia thực phẩm đã được sử dụng với nhiều mục đích như: tạo màu sắc bắt mắt, tăng độ ngọt hoặc bảo quản, kéo dài thời gian sử dụng cho sản phẩm…
Phụ gia thực phẩm là gì?
Codex (The Codex Alimentarius Commission- Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế): Phụ gia thực phẩm (food additive) là những chất không được coi là thực phẩm hoặc một thành phần của thực phẩm. Phụ gia thực phẩm có ít hoặc không có giá trị dinh dưỡng, được chủ động cho vào với mục đích đáp ứng yêu cầu công nghệ (bao gồm cả giá trị cảm quan) trong quá trình sản xuất, chế biến, chuẩn bị, xử lý, bao gói, vận chuyển, bảo quản thực phẩm hoặc với mục đích muốn thực phẩm có những đặc tính mà nhà sản xuất mong muốn. Phụ gia thực phẩm không bao gồm các chất ô nhiễm hoặc các chất bổ sung vào thực phẩm với mục đích tăng thêm giá trị dinh dưỡng của thực phẩm.
EU: Phụ gia thực phẩm bao gồm tất cả các chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc nhân tạo - trừ nguyên liệu chính, được sử dụng trong sản xuất thực phẩm nhằm tăng chất lượng của sản phẩm thực các phẩm hoặc bất kỳ chất nào có ảnh hưởng các đến thuộc tính của thực phẩm bao gồm những chất được sử dụng trong sản xuất, chế biến, xử lý, đóng gói, vận chuyển và bảo quản thực phẩm.
Phân loại phụ gia thực phẩm.
Căn cứ theo bảng danh mục các phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm (Codex, EU) cũng như công dụng của chúng, phụ gia thực phẩm có thể được chia thành các nhóm:
Phẩm màu (Food colors);
Các chất bảo quản (Preservatives);
Các chất chống oxi hoá (Antioxidants);
Các chất tạo vị ngọt (Sweeteners );
Các chất nhũ hoá; các chất ổn định; các chất làm đặc và tạo gel (Emulsifiers, Stabilisers, Thickeners and Gelling Agents);
Các chất điều vị và điều hương (Flavour enhancers and flavourings).
Thực trạng sử dụng phụ gia tại Việt Nam và các quy định pháp lý.
Hiện nay, các chất phụ gia vẫn được sử dụng bừa bãi, không tuân thủ theo các quy định về danh mục các chất phụ gia được sử dụng cũng như liều lượng và mục đích sử dụng, nhiều cơ sở còn sử dụng những phụ gia không có nguồn gốc xuất xứ, thậm chí không xác định được tên gọi, thành phần.
Cốm làng vòng chứa chất màu Malachite green không được phép sử dụng ( kết quả kiểm tra ngày 23/10/2013 của đoàn liên ngành ATTP Hà Nội)
7/7 mẫu bún lấy tại thành phố Hồ Chí Minh đều chứa chất cấm Tinopan ( kết quả kiểm tra ngày 24/07/2013 của Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế )
Việt Nam tham gia là thành viên chính thức của Codex từ năm 1989. Các quy định của Việt Nam đã được tham khảo và theo sát với các chuẩn mực thế giới của Codex. Năm 2012 Bộ Y tế ban hành Thông tư 27/2012/TT-BYT về các quy định trong việc sử dụng phụ gia thực phẩm, bao gồm các nguyên tắc chung, danh mục phụ gia thực phẩm được phép sử dụng cùng hàm lượng cho phép và mục đích sử dụng đối với từng loại phụ gia đó. Ngoài ra, việc sử dụng phụ gia phải được công khai trên bao bì sản phẩm, đảm bảo tuân thủ theo Nghị định 89/2006/NĐ-CP về ghi nhãn sản phẩm.